- De Britse premier Boris Johnson waarschuwt op de klimaattop in Glasgow dat het ‘een voor twaalf’ is en dat de ondergang dreigt.
- De Amerikaanse president Joe Biden had moeite wakker te blijven tijdens het openingsevenement.
- Brazilië beloofde op de klimaattop de uitstoot van broeikasgassen versneld terug te brengen.
De Britse premier Boris Johnson heeft met een toespraak de klimaattop in Glasgow geopend in apocalyptische bewoordingen. Hij waarschuwde dat het “één voor twaalf is” en de ondergang dreigt. Er is volgens hem geen tijd meer te verliezen en als we niets ondernemen tegen de klimaatverandering zal er “een publieke woede ontsteken die we niet kunnen controleren”.
Tijdens de 26e klimaattop moeten volgens de Britse premier drastische stappen worden gezet. Die zullen niet het einde van de problemen zijn, maar het begin van het einde. We kunnen concrete stappen zetten “op het gebied van kolen, auto’s, geld en bomen”.
VN-chef António Guterres vond in zijn openingsrede dat er snel actie moet worden ondernomen “om de mensheid te redden”. Bij de officiële openingsceremonie kwamen ook onder anderen de Britse prins Charles, de Britse bioloog en televisiemaker David Attenborough en verschillende klimaatactivisten aan het woord.
Circa 120 staatshoofden en regeringsleiders zijn in Glasgow twee dagen bijeen aan het begin van de klimaattop die in totaal dertien dagen duurt, onder wie de president van de VS, Joe Biden, en de premiers van Duitsland en India, Angela Merkel en Narendra Modi.
De top moet richtlijnen opleveren voor het behalen van de doelstellingen die zijn vastgesteld op de klimaattop van Parijs in 2015. Zo zou de temperatuur op aarde maar maximaal met 1,5 graad mogen stijgen, of in het uiterste geval minder dan 2 graden. De beperking van de uitstoot van broeikasgassen zou dat doel haalbaar maken.
Joe Biden valt bijna in slaap
De Amerikaanse president Joe Biden worstelde zichtbaar met vermoeidheid tijdens het openingsevenement van de VN-klimaatconferentie COP26 maandag in het Schotse Glasgow. Videobeelden die op Twitter rondgaan laten zien dat de 78-jarige president van de Verenigde Staten meerdere keren zijn ogen sluit terwijl hij met zijn armen over elkaar naar een toespraak luistert. Pas als een jonge man hem aanspreekt, lijkt hij weer wat wakkerder. Hij klapt aan het einde van de toespraak, maar wrijft ook meteen in zijn ogen.
Biden was eerder op de dag uit Rome aangekomen, waar hij meedeed aan de top van twintig grootste economieën (G20).
Toen hij zelf aan het woord kwam zei Biden de klimaatcrisis ook als grote kans te zien. De enorme inspanningen die nodig zijn om de opwarming te stoppen, bieden ook veel mogelijkheden voor de economieën op de wereld.
"Ik geloof dat er binnen de groeiende catastrofe een ongelooflijke kans ligt - niet alleen voor de Verenigde Staten, maar voor ons allemaal", zei Biden in zijn toespraak voor de internationale klimaattop COP26 in Glasgow. Bij de ontwikkeling van alternatieve technologieën bijvoorbeeld kunnen miljoenen goedbetaalde banen ontstaan.
Volgens de president worden de komende tien jaar beslissend: "We ontmoeten elkaar met de ogen van de geschiedenis op ons gericht." Hij riep de staatshoofden en regeringsleiders op te handelen: "We staan op een keerpunt in de wereldgeschiedenis. We hebben nog maar een korte tijd voor ons. Glasgow moet het startschot zijn voor een decennium van ambitie en vastberadenheid."
Biden waarschuwde voor de gevolgen als de maatregelen onvoldoende zijn. "Met elke dag dat we wachten, stijgen de kosten van niets doen."
En de Verenigde Staten willen het goede voorbeeld geven. "Ik weet dat dat niet het geval was", aldus Biden. "Daarom draait mijn regering overuren om te laten zien dat onze inzet voor klimaatbescherming geen woorden maar daden zijn."
De voorganger van Biden, Donald Trump, betwijfelde of klimaatverandering überhaupt door de mens wordt veroorzaakt. Biden heeft de strijd tegen de opwarming tot een van zijn belangrijkste doelen gemaakt. Na zijn aantreden heeft hij de VS teruggeleid naar het klimaatakkoord van Parijs, waaruit Trump zich had teruggetrokken.
Biden probeert ook wetgeving af te dwingen voor ambitieuze klimaatbeschermingsprojecten in eigen land. Dat is hem voor de topconferentie in Glasgow niet gelukt door felle strijd over de koers in zijn eigen Democratische Partij.
Ook Rutte ziet economische kansen
Mark Rutte roept tijdens zijn gesprekken op de klimaattop in Glasgow vooral op tot actie en uitvoering van alle klimaatplannen. Ook Nederland heeft "te lang gepraat over de plannen en te weinig gedaan", erkent de demissionair premier. Hij zegt dat "zeer ambitieuze plannen" worden besproken tijdens de kabinetsformatie.
Rutte is inmiddels elf jaar premier van Nederland. Op de vraag of zijn kabinetten niet eerder hun klimaatambities hadden moeten verhogen, antwoordt hij dat het "heel belangrijk is dat je dat collectief doet". Dat betekent voor hem: in EU-verband. "Ik heb nooit geloofd dat je in je eentje als Nederland extreme ambities moet hebben. Dan verdwijnen hier de banen en gaat de vervuiling gewoon door." Zo bereik je niets, redeneert hij. "Ik wil dat de vervuilende industrie, met bedrijven als Shell, Dow, Sabic, Yara en Tata Steel, in Nederland blijft. Maar ze moeten wel schoon worden."
De demissionair premier is naar eigen zeggen ook gaan inzien dat de overgang naar meer duurzaamheid "een enorm economisch potentieel" heeft. Met andere woorden: er valt geld mee te verdienen.
Dat Rutte tegenwoordig wel grote stappen in verduurzaming voor zich ziet, heeft er onder meer mee te maken dat duurzame technologieën zoals groene waterstof nu verder zijn ontwikkeld. Ook wijst hij op het "gelijke speelveld" dat binnen de Europese Unie is ontstaan. Heel de EU moet zijn CO2-uitstoot verminderen, met als einddoel klimaatneutraliteit in 2050. Veel eerder, in 2030, moet de uitstoot met 55 procent zijn verminderd.
China roept op tot actie
De Chinese president Xi Jinping heeft volgens staatsmedia opgeroepen allemaal samen de klimaatverandering te gaan beheersen en meer actie te ondernemen. Hij heeft dit gedaan in een videoboodschap aan de wereldleiders die in Glasgow bijeen zijn voor de top over de opwarming van de aarde. Die zou door het stoppen van de uitstoot van broeikasgassen kunnen worden beperkt.
China staat hier ook achter, maar maakt zelf geen haast. Het land is goed voor rond 30 procent van de uitstoot van al die gassen. De Volksrepubliek stoot voorlopig alleen nog maar steeds meer uit, onder meer met kolenreactoren. De energieschaarste noopt volgens Peking met de vermindering van de uitstoot pas rond 2030 te beginnen. Xi is een van de leiders die ervan heeft afgezien zelf naar de klimaattop in de grootste stad van Schotland te gaan.
Het Chinese beleid staat haaks op de doelstellingen van de klimaattop. Die is dat de aarde niet meer dan 2 graden opwarmt en om dat te bereiken zou wereldwijd voor 2030 zeker 45 procent van de huidige uitstoot gestopt moeten worden.
Brazilië belooft uitstoot versneld terug te brengen
Brazilië gaat de uitstoot van broeikasgassen in het land versneld aanpakken. Tegen 2030 moet 50 procent zijn teruggedrongen in plaats van de 43 procent die eerder werd genoemd.
De Braziliaanse president Jair Bolsonaro zegt in een videoboodschap voor de COP26-klimaattop zijn milieuminister Pereira Leite toestemming te hebben gegeven voor het nieuwe klimaatdoel.
Bolsonaro is in tegenstelling tot vele andere regeringsleiders en staatshoofden niet naar Glasgow afgereisd voor de klimaattop. Andere grote afwezigen zijn de Russische president Vladimir Poetin en de Chinese president Xi Jinping.
